Podlaskie wielokulturowe – zobacz najciekawsze zabytki sakralne

Katolicyzm, prawosławie, judaizm i islam – Podlaskie to prawdziwy styk czterech kultur i religii.

Na terenie województwa istnieje wiele zabytków związanych z tymi wyznaniami. Przedstawiamy 5 najciekawszych przykładów architektury sakralnej, które świetnie oddają wielokulturowość Podlasia.

Niesamowite miejsce pełne tajemniczej energii, które warto odwiedzić bez względu na wyznanie.

Cerkiew w Odrynkach to skit, czyli pustelnia/budowla wzniesiona na odosobnionym terenie. Tę w Odrynkach otaczają przepiękne rozlewiska dorzecza Narwi. Pustelnia powstała z inicjatywy archimandryty Gabriela, który od 2008 roku do swojej śmierci w 2018 mieszkał w Odrynkach i czuwał nad niezwykłym klimatem tego miejsca.

Teren pełen kwiatów i pięknych budowli (kapliczki, cerkiew), naturalne otoczenie dzikiej roślinności – to wszystko sprawia, że wspomnienia z wizyty w tym miejscu zapadną w pamięć na długo. Dojazd przez pustkowia, rozlewiska i piaszczystą drogę to kolejna atrakcja. Szczególne wrażenie Skit w Odrynkach robi na zdjęciach wykonanych z lotu ptaka.

Kruszyniany to niewielka podlaska wieś tuż przy granicy z Białorusią, niezwykła ze względu na zamieszkujących ją polskich Tatarów. Swoją kulturą, religią i kuchnią przyciągają oni rzesze turystów.

Meczet w Kruszynianach najprawdopodobniej powstał w drugiej połowie XVIII wieku lub w pierwszej połowie XIX wieku. Ciekawostką architektoniczną jest wygląd meczetu, który nawiązuje do drewnianych kościołów budowanych w tym regionie, co świetnie uwidacznia przenikanie się dwóch kultur.

Zielony meczet stoi w centralnym punkcie Kruszynian. Po świątyni oprowadza znany i lubiany pan Dżemil, który z wielkim zaangażowaniem opowiada o historii polskich Tatarów, ich religii i kulturze. Warto odwiedzić Kruszyniany i zobaczyć meczet, ale także całą wieś oraz Tatarską Jurtę, prowadzoną przez panią Dżennetę Bogdanowicz, gdzie można spróbować kuchni tatarskiej.

Drewniany kościół p.w. Podwyższenia św. Krzyża powstał w 1655 r. jako cerkiew unicka w Tykocinie, a w 1833 r. przeniesiono go do Sokół, gdzie początkowo pełnił funkcję kościoła parafialnego. W 1912 r. stał się kaplicą cmentarną.

Kościół jest świetnym przykładem podlaskiego baroku, ale takiego tworzonego z dala od wielkich ośrodków dworskich. Po lewej stronie przy bramie wjazdowej na cmentarz znajduje się dzwonnica z 1835 r.

Drewniany kościół położony na wzgórzu cmentarnym robi niesamowite wrażenie. Stare drewno i wysokość budynku sprawiają, że świątynia wydaje się wręcz monumentalna. Budowla zachowała wiele oryginalnych detali architektonicznych zarówno z zewnątrz, jak i w środku.

Prawosławni pielgrzymi od stuleci podążają do Świętej Góry Grabarki. Miejsce zasłynęło w 1710 r. podczas epidemii cholery, która szalała na terenach Podlasia. Legenda głosi, że pewien starzec we śnie dostał objawienia, iż ratunek można znaleźć na pobliskim wzgórzu. Ludzie poszli tam, przynosząc ze sobą krzyże, modlili się, obmywali i pili wodę ze źródełka. Jak czytamy na stronie internetowej Grabarki, według kroniki siemiatyckiej parafii, ratunek od choroby znalazło wówczas ok. 10 tys. ludzi.

By podziękować Bogu za ten cud, wierni wybudowali w tym miejscu drewnianą kapliczkę Przemienienia Pańskiego. Cerkiew była przebudowywana i remontowana, niestety w 1990 r. doszczętnie spłonęła. Nowa cerkiew, wyświęcona w 1998 r., jest już murowana.

Świętym miejscem opiekują się siostry z klasztoru św. Marty i Marii, który powstał tu w 1947 r.

Najbardziej niesamowite wrażenie robią krzyże, przynoszone na Świętą Górę Grabarkę właśnie od 1710 r. , dlatego miejsce to nazywane jest niekiedy „Górą Krzyży”. Przynoszone są z prośbami i dziękczynieniem i zostawiane, dlatego jest ich coraz więcej.

W Tykocinie przed wojną istniała liczna gmina żydowska. Wielka Synagoga to pozostałość po niej. Budowla została wzniesiona na miejscu starej drewnianej bożnicy w 1642 r. Obecnie jest to Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, gdzie często odbywają się różne wydarzenia kulturalne, w tym koncerty prezentujące pieśni żydowskie.

Główna sala modlitewna ma wysokość 9 metrów. W jej centralnym punkcie znajduje się birma – miejsce w kształcie kwadratu z filarami, balustradą i baldachimem. Birma to pewnego rodzaju ambona, z której odczytywana jest Tora. Na wschodniej ścianie sali mieści się szafa ołtarzowa – Aron ha-kodesz, która przechowuje zwoje Tory. Przykrywa ją bogato tkany, nowy, czerwony parochet – zasłona. Ściany Synagogi ozdobione są ogromnymi dziewiętnastowiecznymi tablicami z cytatami biblijnymi i modlitwami w języku hebrajskim i aramejskim.

Warto też zajrzeć do tzw. Małej Synagogi, znajdującej się w sąsiedztwie Wielkiej Synagogi. Pierwotnie budynek mieścił szkołę religijną i stanowił Dom Talmudyczny. Obecnie znajdują się tam bogate zbiory judaików, a w podziemiach restauracja „Tejsza”, gdzie warto spróbować smaków kuchni żydowskiej i regionalnej.