Wasilków – drewniane osiedle socjalne z podlaską duszą

Innowacyjne osiedle socjalne, łączące nowoczesne rozwiązania z tradycją, zaplanowane z wykorzystaniem zasady zrównoważonego podejścia do projektowania. Właśnie taki zespół mieszkalny powstanie w Wasilkowie w województwie podlaskim.

Odpowiedzialny za projekt architekt Dominik Górecki zdołał przekonać inwestora, Gminę Wasilków, że osiedle socjalne może być zbudowane przy użyciu nowoczesnej technologii prefabrykowanego szkieletu drewnianego i jednocześnie nawiązywać do tradycyjnej drewnianej zabudowy, charakterystycznej dla województwa podlaskiego.

Zapytaliśmy Dominika Góreckiego, architekta odpowiedzialnego za projekt, o jego inspiracje oraz wyzwania związane z inwestycją. Jak tłumaczy architekt, projekt jest hołdem dla tradycyjnej drewnianej architektury Podlasia. Inspirując się oryginalnymi wzorcami architektonicznymi, autor projektu zaplanował budynki, które wkomponują się w otaczający krajobraz  i będą spójne z miejscową kulturą i historią. Elewacje budynków zostaną wykonane z naturalnego drewna, zaś kolorystyka elewacji, charakterystyczna bryła oraz detale wykończeniowe zostały zaczerpnięte wprost z architektury drewnianych budynków wielorodzinnych, jakie można spotkać w okolicy.

Zapraszamy do przeczytania wywiadu.

Osiedle socjalne w Wasilkowie, autor projektu i wizualizacji: Dominik Górecki
Domy w Wasilkowie mają nawiązywać do architektury Podlasia. W jaki sposób chciał Pan to osiągnąć?

Zaprojektowane budynki wielorodzinne nawiązują do tradycyjnej architektury Podlasia na dwóch płaszczyznach. Pierwsza, to kształt, gabaryty i charakter funkcji, nawiązujące do drewnianych budynków wielorodzinnych, których przykłady znalazłem na białostockim osiedlu Bojary, słynącym z drewnianej, niestety znikającej szybko, zabudowy. Drewniany budynek mieszkalny z początku lat 30-tych XX w. przy ul. Złotej 9 (zdjęcie 1A i 1B) jest tym, który mnie szczególnie zainspirował do zaprojektowania całego zespołu mieszkalnego. Prosta, dwukondygnacyjna bryła, przykryta dwuspadowym dachem, stała się punktem wyjściowym poszukiwań dla charakteru i kształtu projektowanego zespołu mieszkaniowego.

Druga płaszczyzna, w której szukałem odniesień do tradycyjnej architektury regionu, to kolorystyka i faktura drewnianych elewacji, materiał pokrycia dachowego oraz detal opasek okiennych budynków regionu, które postanowiłem wykorzystać we współczesnej formie. Ułożenie deskowania na elewacjach z poziomego w starych budynkach zmieniłem na ujednolicone i pionowe. Spośród kilku kolorów drewna, które występują w tradycyjnych zdobieniu domów na Podlasiu, wybrałem cztery, tj. ceglany, musztardowy, ciemno- i jasnobrązowy (zdjęcia 2-7), a następnie użyłem każdego z nich jako dominującego koloru na elewacji pojedynczego budynku. Pokrycie dachów wielu starych domów, ale również cerkwi i kościołów w regionie srebrną blachą ocynkowaną (zdjęcia 7 i 8), skłoniło mnie do zastosowania podobnego rozwiązania na wszystkich dachach budynków. Białe opaski okienne o uwspółcześnionej, oszczędnej formie również nawiązują w bezpośredni sposób do tradycyjnego zdobienia podlaskich domów (zdjęcie 9). Dzięki takim rozwiązaniom, zachowana została estetyczna spójność całego zespołu, przy jednoczesnym podkreśleniu indywidualności poszczególnych budynków.

Przy realizacji zostaną wykorzystane elementy prefabrykowane — w jaki sposób wpłynęło to na proces projektowania i jak ma wpłynąć na budowę?

Praca nad projektem była dla mnie pierwszym w mojej karierze zawodowej praktycznym zetknięciem się z prefabrykowanymi elementami drewnianymi. W związku z tym przed jej rozpoczęciem musiałem poznać od podstaw tę technologię, co wpłynęło na dłuższy niż przy wykorzystaniu technologii murowanej czas projektowania. Zastosowanie technologii prefabrykowanej ma na celu duże skrócenie samego procesu realizacji inwestycji. Podczas gdy na terenie budowy będą prowadzone prace związane z fundamentowaniem, uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu, w hali zakładu produkcyjnego będą wykonywane gotowe do złożenia elementy budynków. To też gwarantuje dużo większą dokładność, precyzję i jakość wykonania w stosunku do prac wykonywanych na placu budowy. Nie bez znaczenia z punktu widzenia inwestora jest to, że wszystkie prace będą objęte rękojmią jednego wykonawcy, a to rozwiązanie eliminuje potencjalne spory między firmami.

Jak zostało zaprojektowane osiedle pod względem urbanistycznym?

Największym wyzwaniem przy projektowaniu układu urbanistycznego osiedla były nieregularny kształt działki, różnice poziomów terenu sięgające 6,5 metra oraz konieczność zlokalizowania, przy zachowaniu obowiązujących przepisów, odpowiedniej liczby miejsc postojowych na terenie. Jedną z pierwszych decyzji projektowych było zaproponowanie powtarzalnego budynku, łatwego do powielenia w procesie prefabrykacji, o minimalnej powierzchni zabudowy. Dzięki temu wpisanie budynków w nieregularnie ukształtowany teren było łatwiejsze i umożliwiło normatywne doświetlenie wszystkich mieszkań. Sześć powtarzalnych budynków tworzą dwa zespoły zabudowy, pomiędzy którymi zlokalizowano plac zabaw z terenem rekreacji. Takie ukształtowanie zabudowy w sposób optymalny wykorzystuje warunki topografii terenu i ułatwia etapowanie realizacji inwestycji, przy jednoczesnym kształtowaniu kameralnego charakteru osiedla. Wokół budynków zaprojektowane zostały przydomowe ogródki, wyniesione w stosunku do pobliskich ciągów komunikacyjnych poprzez niwelację terenu i zastosowanie murów oporowych, okolone donicami z roślinnością trawiastą i łąkową. Takie rozwiązanie zapewnia ich użytkownikom prywatność, bez dodatkowej konieczności wygradzania prywatnych terenów ogrodzeniami.

W jaki sposób zorganizowano układy budynków?

Projekt osiedla składa się z 6 powtarzalnych budynków mieszkalnych, w których mieści się łącznie 60 mieszkań jedno- i dwupokojowych o powierzchniach od 31 do 49 m². Do centralnie usytuowanej klatki schodowej prowadzi wiatrołap, z którego dostępne są dwa pomieszczenia techniczne instalacji i przyłączy. Na parterze zaprojektowano 3 mieszkania dwupokojowe, wszystkie przystosowane do potrzeb osób z ograniczeniami ruchowymi, w tym poruszających się na wózkach kołowych. Na piętrze mieszczą się 4 mieszkania jednopokojowe z wydzielonymi kuchniami, a na poddaszu kolejne 3 mieszkania, jedno- i dwupokojowe. Mieszkania na parterze mają dostęp do przydomowych ogródków, natomiast z mieszkań na wyższych kondygnacjach można korzystać z niewielkich, prywatnych balkonów.

Co sprawiło najwięcej satysfakcji przy projektowaniu tych budynków, a co stanowiło największy problem?

Olbrzymią satysfakcję przy projektowaniu tego osiedla sprawiło mi kilka rzeczy. Pierwsza, to samo przeznaczenie budynków na mieszkania komunalne dla osób potrzebujących stałego lokum. Cieszę się, że mogłem swoją pracą wnieść jakąś wartość dla lokalnej społeczności, opracować kolejny na mojej drodze zawodowej projekt, który jest obiektem służącym ludziom, a nie tylko komercyjnym narzędziem rynku. Jest to zdecydowanie kierunek, w którym jako architekt, ale też jako człowiek, chciałbym podążać.

Kolejnym źródłem satysfakcji przy pracy nad tym projektem jest fakt, że udało mi się namówić publicznego inwestora do wspólnego pójścia w nieznanym dotąd kierunku, jakim jest realizacja budynków w technologii drewnianej. Świadomość, że wybór tej technologii, wiążącej się z maksymalnym ograniczeniem zużycia betonu przy realizacji osiedla, połączonej z zastosowanymi panelami fotowoltaicznymi na dachach, przyczynia się do pozytywnego wpływu na środowisko naturalne, również przynosi mi satysfakcję. Podobnie jak to, że mój początkowy zachwyt nad drewnianą, tradycyjną architekturą Podlasia, którą chciałem wykorzystać jako źródło inspiracji, nie był podzielany przez Inwestora, ale szybko się to zmieniło. Mam nadzieję, że w formie zaprojektowanych budynków jest ona dostrzegalna, bo możliwość realizacji współczesnego, kameralnego osiedla, które w zamierzeniu ma wyglądać jak przytulna osada, sama w sobie jest wielką satysfakcją.

Największym problemem w projektowaniu była nowa technologia i ograniczenia z niej wynikające. Począwszy od grubości stropów większej niż w przypadku żelbetowych, przez konieczność dostosowania gabarytów poszczególnych modułów budynku do możliwości ich transportu na teren budowy, kończąc na dużo mniejszej elastyczności w prowadzeniu tras instalacji wodnych i sanitarnych w mieszkaniach.

Dziękuję za wyczerpujące wyjaśnienia!

Dziękuję.

Opis projektu

nazwa projektu: Zespół 6 wielorodzinnych socjalnych budynków mieszkalnych.

projektant: Dominik Górecki Architekt

projekt: 2022 – 2023 r.

powierzchnia zabudowy: 1223 m²

lokalizacja: ul. Piaskowa, Wasilków, Powiat Białostocki, woj. podlaskie,

Inwestor: Gmina Wasilków

powierzchnia całkowita: 3635 m²

powierzchnia użytkowa: 2620 m²

powierzchnia terenu: 8022 m²

kubatura: 11541m³

Autor

Joanna Buharewicz

Zdjęcia

Dominik Górecki