Pszczoły i ich rola w przyrodzie
Niezwykle wierne modele pszczół w skali 20 do 1, urządzenia i narzędzia wykorzystywane w pszczelarstwie, przykłady roślin miododajnych i gotowych produktów pszczelich.
Między innymi takie eksponaty można oglądać w Uniwersyteckim Centrum Przyrodniczym im. Profesora Andrzeja Myrchy, na terenie kampusu Uniwersytetu w Białymstoku. Została tam otwarta wystawa pt. „Pszczoły i ich rola w przyrodzie”. Ekspozycja powstała dzięki dofinansowaniu Województwa Podlaskiego, które przekazało uczelni na ten cel 50 tys. zł.
Podglądanie życia pszczół
Wystawa zajmuje jedną z sal Centrum, zostało na niej zgromadzonych ponad 200 eksponatów. Zwiedzający mogą np. zajrzeć do typowego drewnianego ula: przekonać się, jak jest zbudowany, jak wyglądają ramki, w których powstają woskowe plastry, jak gromadzony jest miód i gdzie rozwija się pszczele potomstwo. Obok można zobaczyć, jak wyglądają naturalne siedliska pszczół w dziuplach drzew czy barcie wydrążone przez człowieka. Kłodę bartną, a także narzędzia wykorzystywane do jej wykonania, takie jak skobliczka, cieślica czy piesznia, użyczyło na czas trwania wystawy Bractwo Bartne z Augustowa.
Co ciekawe, w sezonie zwiedzający będą też mogli przyjrzeć się z bardzo bliska, a do tego bezpiecznie, pracującym owadom. Tuż za szybą pomieszczenia, na zewnątrz Centrum, stoi bowiem kłoda bartna zamieszkana przez pszczoły. Ją z kolei użyczył Mikołaj Mak – pszczelarz, opiekun pasieki uniwersyteckiej.
Wzrok zwiedzających przyciągają też wykonane z niezwykłą precyzją modele pszczół: pszczelich matek, robotnic i trutni. Są dwudziestokrotnie większe od swoich pierwowzorów. Na wystawie można dowiedzieć się, jakie są zadania poszczególnych owadów i cykl ich życia. Sporo miejsca w ekspozycji poświęcono pszczole augustowskiej – występującej w tej części regionu od tysięcy lat, przystosowanej do panujących tu warunków klimatycznych.
Rola pszczół w ekosystemie i gospodarce
– Owadów zapylających zaliczanych do pszczół jest na świecie ponad 20 tysięcy gatunków, w Polsce ok. 470 gatunków. I one wszystkie robią swoją robotę cicho, spokojnie, niepostrzeżenie – mówił otwierając wystawę Wiesław Mikucki, kierownik Uniwersyteckiego Centrum Przyrodniczego. – Pszczoły dają nam produkty, takie jak miód, pierzga, propolis, pyłek, a przy okazji wykonują o wiele ciekawszą pracę: bo doprowadzając do zapylania krzyżowego roślin powiększają plony, jakość tych planów jest większa i dzięki nim mamy bardzo bogaty zestaw różnych produktów na naszych stołach. Naukowcy wyliczyli, że ta bezpośrednia produkcja pszczela, czyli miód, wosk, pierzga, pyłek, to – przeliczając na pieniądze – jest tylko 1/10 tego, co pszczoły wytwarzają. Pozostałe 90% to jest właśnie ten efekt zwiększania plonów, podwyższania ich jakości i to jest w sumie najważniejsza rzecz, którą pszczoły wykonują.
Na wystawie można zobaczyć gotowe produkty pszczele, także lokalne, ale też powstałe na ich bazie kosmetyki czy produkty lecznicze. Z myślą o młodszych gościach organizatorzy ekspozycji przygotowali kącik, w którym można zobaczyć żądło czy odnóża pszczoły pod mikroskopem, są też układanki, kolorowanki i zabawy z pszczołami w rolach głównych.
Wystawę „Pszczoły i ich rola w przyrodzie” można będzie oglądać bezpłatnie do końca 2022 roku. Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze pracuje w dni powszednie od 9.00 do 15.00, a w soboty – od 10.00 do 14.00. Z uwagi na pandemię, obowiązują ograniczenia co do liczby osób, które mogą jednocześnie przebywać w placówce. Grupy zorganizowane proszone są o wcześniejszy kontakt z pracownikami UCP. Szczegóły można znaleźć na stronie internetowej Centrum.
Autor
Katarzyna Dziedzik / UwB
Zdjęcia
Piotr Duniewski / UwB