Jak ograniczyć swój ślad wodny?
Jako konsumenci zużywamy tak naprawdę dużo więcej wody niż nam się wydaje na co dzień.
Ile dokładnie i dlaczego (w większości przypadków) za dużo? Pomocny w odpowiedzi na te pytania jest tzw. ślad wodny, którego definicja jest skomplikowana tylko pozornie. Warto zapoznać się z tematem i spróbować ograniczyć swój ślad wodny.
Czym dokładnie jest ślad wodny?
Ślad wodny to według definicji Water Footprint Network wskaźnik zużycia wody słodkiej przez konsumenta lub producenta, uwzględniający bezpośrednie i pośrednie jej zużycie.
Zużycie bezpośrednie wiąże się z wykonywanymi przez nas czynnościami, takimi jak mycie, pranie, zmywanie czy podlewanie ogrodu.
Natomiast pośrednie zużycie wody, którego większość ludzi nie jest nawet świadoma, oznacza wodę zużytą na wszystkich etapach produkcji dóbr, z których korzystamy. W przypadku owoców i warzyw będzie to np. woda niezbędna do wegetacji roślin, woda opadowa oraz woda zużyta przez rolników/sadowników do nawadniania upraw. W przypadku produktów przetworzonych dolicza się także wodę wykorzystywaną w całym procesie produkcji.
Ślad wodny może być mierzony w jednostce czasu lub w odniesieniu do całego procesu wytwarzania.
Rodzaje śladu wodnego
Wyróżnia się trzy rodzaje śladu wodnego:
- Zielony ślad wodny mierzy objętość wody opadowej, która została wykorzystana przez rośliny (np. podczas upraw rolnych i leśnych).
- Niebieski ślad wodny oznacza objętość zużytej wody powierzchniowej i podziemnej, która stała się częścią danego produktu oraz wody, która wyparowała do atmosfery w wyniku wytwarzania produktu. W praktyce niebieski ślad wodny związany jest przede wszystkim ze zużyciem w przemyśle, przetwórstwie, a także jest to nasze domowe użytkowanie wody.
- Szary ślad wodny określa objętość wody, która jest konieczna do rozcieńczenia zanieczyszczeń powstałych w procesie produkcji przynajmniej do poziomu obowiązujących standardów jakości.
O czym tak naprawdę mówi ślad wodny?
Ślad wodny pokazuje, że jako konsumenci mamy duży wpływ na zasoby wodne na świecie, które i tak są już ograniczone. Nasza konsumpcja oddziałuje na środowisko, a problemy takie jak niedobór wody i zanieczyszczenie można lepiej zrozumieć i rozwiązać, biorąc pod uwagę całość produkcji i łańcuchy dostaw.
Na jednego mieszkańca naszego kraju przypada średnio ok. 1,56 mln litrów/rok, a średnia dla Europy jest niemal trzykrotnie większa (4,56 mln litrów/rok).* Oznacza to, że zasoby wodne Polski są jednymi z najniższych w Europie, dlatego tak istotne jest prawidłowe zarządzanie nimi.
Jak zmniejszysz swój ślad wodny?
Średni ślad wodny mieszkańców Polski wynosi 3900 litrów/dobę, co rocznie daje sumę około 54 mld litrów. Są to wartości zbliżone do średniej światowej określonej dla krajów o liczbie ludności powyżej 5 milionów.
Dla porównania ślad wodny 1 kg ogórków to 353 litry, 250 ml herbaty to 27 litrów, kilograma sera żółtego to 3 178 litrów, a kilograma czekolady i wołowiny to odpowiednio aż 17 196 i 15 415 litrów!*
Te liczby mogą przerażać. Dlatego warto zmniejszyć przynajmniej własny ślad wodny. Aby to zrobić, należy ograniczyć zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie zużycie wody. W przypadku tego pierwszego liczą się z pozoru błahe zachowania, takie jak zakręcanie kranu podczas mycia zębów czy mydlenia rąk.
Co jeszcze w codziennym życiu pozwala ograniczyć bezpośrednie zużycie wody?
- Prysznic zamiast kąpieli w wannie (a także zakręcanie wody podczas brania prysznica, np. podczas mydlenia się).
- Wybór wodooszczędnych urządzeń AGD.
- Włączanie urządzeń takich jak pralka i zmywarka dopiero, gdy są zapełnione (ale nie przepełnione).
- Zakręcanie kranu lub używanie miski podczas zmywania tradycyjnego.
- Zbieranie deszczówki do podlewania roślin ogrodowych.
- Zbieranie wody po myciu warzyw i owoców, by podlać nią rośliny ogrodowe czy osiedlowe.
Jakie zachowania pomogą ograniczyć pośrednie zużycie wody?
- Kupowanie tylko potrzebnych rzeczy, szczególnie w przypadku jedzenia.
- Ograniczanie ilości wyrzucanego pożywienia poprzez wykorzystywanie w kuchni wszystkich dostępnych produktów, które nadają się jeszcze do spożycia.
- Kupowanie artykułów o możliwie niskim śladzie wodnym (czyli jak najmniej przetworzonych).
- Wybieranie producentów, którzy dbają o zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi wykorzystywanymi w procesie produkcji.
Świadoma konsumpcja
Zwykle nie zastanawiamy się, jak nasze codzienne decyzje wpływają na zużycie wody. Czas to zmienić! Warto korzystać ze środowiska, w tym z zasobów wodnych, w sposób rozważny i świadomy. Próba ograniczenia bezpośredniego zużycia wody oraz przemyślane zakupy to jedne z łatwiejszych kroków, które może wykonać każdy z nas, by przyczynić się do zmniejszenia swojego śladu wodnego, a co za tym idzie – oszczędzania wody. Każde działanie, nawet z pozoru niewielkie, ma ogromne znaczenie, jeśli jest podejmowane przez wiele osób.
