Czy klimat nam zagraża?

Wraz z postępującymi zmianami klimatu wzrasta ryzyko zranień, infekcji i chorób, zaliczanych do nowej kategorii „chorób klimatozależnych”, czyli schorzeń wywoływanych bezpośrednio przez czynniki pogodowe lub schorzeń nasilających się bądź rozprzestrzeniających pod ich wpływem.

Choroby klimatozależne to przede wszystkim choroby układu krążenia i oddechowego, borelioza, nowotwory skóry, zatrucia pokarmowe, alergie i zakaźne choroby infekcyjne, które dotychczas występowały w innych regionach świata.

Ekstremalne zmiany temperatury, upalne lata, jak i bardzo mroźne zimy stanowią zagrożenie dla osób cierpiących na choroby serca. Wysokie temperatury (powyżej 25°C) w okresie czerwca i lipca prowadzą do znacznego wzrostu liczby zgonów, np. w Polsce – aż do 18%.

Na tak duży poziom ryzyka podczas fal upałów wpływa nie tylko zbyt wysoka temperatura, ale także zwiększone natężenie promieniowania słonecznego. Równie niebezpieczne dla osób cierpiących na choroby serca są ekstremalnie niskie temperatury zimą – niespodziewane spadki temperatury też mogą stać się przyczyną zgonów. Zbyt niskie temperatury sprzyjają zwiększeniu podatności na choroby układu oddechowego, a także powstawaniu niebezpiecznych dla zdrowia odmrożeń, na które szczególnie narażone są osoby bezdomne. Dla przykładu – w okresie jesienno-zimowym w 2016 r. z powodu wychłodzenia w Polsce zmarło prawie 70 osób.

Coraz częściej występującymi klimatozależnymi chorobami są nowotwory skóry, borelioza, alergie czy zatrucia pokarmowe. Wzmożone występowanie tych chorób związane jest z wysokimi temperaturami.

Na przykład pod wpływem dużego nasłonecznienia wzrasta ryzyko zachorowań na nowotwory skóry oraz inne choroby wywoływane nadmiarem promieniowania UV-C1. Ciepłe zimy sprzyjają namnażaniu się kleszczy i inwazjom chorób, takich jak kleszczowe zapalenie mózgu, borelioza oraz babeszjoza. Symulacje zakładają wzrost liczby zachorowań na boreliozę od 20% do 50%.

Za sprawą wzrostu temperatur rośliny zaczynają wcześniejsze kwitnienie – średnio o 6 dni, a sezon pyłkowy trwa o 10-11 dni dłużej. Dłuższa obecność pyłków w powietrzu utrudnia życie alergikom, którzy są narażeni na dłuższą i jeszcze bardziej intensywną walkę z alergenami.

Prognozowany wzrost średniej temperatury powietrza oraz wzrost liczby dni gorących nawet o 32% może skutkować zwiększeniem liczby zatruć pokarmowych. Są one najczęściej spowodowane spożyciem źle przechowywanej żywności, w której pod wpływem wysokiej temperatury szybko rozmnażają się groźne dla naszego układu pokarmowego toksyczne bakterie, takie jak salmonella czy gronkowiec.

Upał lub ekstremalnie niskie temperatury negatywnie wpływają na sprawność urządzeń i sprzyjają zwiększeniu ich awaryjności. Najbardziej wrażliwe są urządzenia wymagające chłodzenia lub pracujące w ściśle określonych zakresach temperatur.

Skutki zmian klimatu mogą prowadzić do problemów z dostępem m.in. do sklepów czy usług (np. na stacjach benzynowych), a także do strat finansowych i zniszczeń przechowywanych w magazynach towarów w wyniku powodzi czy podtopień.

Coraz cieplejsze lata i nagłe ekstremalnie niskie temperatury w zimie generują potrzebę zwiększenia inwestycji w klimatyzację i instalacje termiczne. Natomiast awarie instalacji elektrycznych spowodowane porywistymi wiatrami i burzami, czy systemów chłodzenia elektrowni, do których zużywanych jest 70% całkowitych poborów wody w Polsce, może przyczynić się do wzrostu cen, zarówno prądu, jak i wody.

W świetle powyższego i biorąc pod uwagę tempo obserwowanych zmian klimatu, pamiętajmy, że nietypowe dla naszej szerokości geograficznej warunki klimatyczne to realne zagrożenie nie tylko dla naszego zdrowia i portfela, ale także dla przyszłych pokoleń.