Apteka z lasu. Warsztaty w ramach projektu Xylopolis

Puszczę Białowieską mają na wyciągnięcie ręki, co nie znaczy, że wiedzą, jakie skarby ona kryje.

Uczniowie klasy siódmej ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Hajnówce byli pod wrażeniem tego, co zobaczyli podczas warsztatów  „Apteka z lasu” prowadzonych przez naukowców z Instytutu Nauk Leśnych Politechniki Białostockiej.

To kolejne warsztaty w ramach projektu Xylopolis realizowane przy współpracy dwóch najważniejszych ośrodków akademickich w regionie – Politechniki Białostockiej oraz Uniwersytetu w Białymstoku.

Naukowcy z Politechniki Białostockiej mają właśnie taki patent na atrakcyjną formę popularyzowania wiedzy o Puszczy Białowieskiej i prowadzonych przez siebie badaniach.

29 września 2021 r. w Instytucie Nauk Leśnych Politechniki Białostockiej w Centrum Naukowo-Badawczym w Hajnówce odbyły się ponad czterogodzinne warsztaty dla młodzieży „Apteka z lasu”, prowadzone przez dr Ewę Zaporę oraz Marka Wołkowyckiego, przy wsparciu zespołu współpracowników. Było to jednocześnie ostatnie spotkanie z młodzieżą w ramach tego cyklu warsztatów. Finałowe zajęcia były podzielone na kilka części i realizowały praktyczny wymiar edukacji poprzez zabawę i eksperymenty.

Najpierw uczniowie klasy siódmej wybrali się do Puszczy Białowieskiej, gdzie mogli porozmawiać o bogactwie darów lasu oraz zebrać surowce, które potem wykorzystywali w badaniach laboratoryjnych. Częścią zajęć była gra terenowa, podczas której młodzież miała za zadanie zebrać i zidentyfikować różne okazy grzybów. Zbiory były owocne, udało się odnaleźć aż 21 gatunków grzybów. Mimo że uczniowie mieszkają w sąsiedztwie puszczy, dzięki tej niezwykłej wyprawie mogli inaczej spojrzeć na pradawny las.

O tym większość dzieci nie słyszała. Tym bardziej więc z zaskoczeniem słuchali wykładu popularnonaukowego dr Ewy Zapory, który odbył się w auli centrum, po powrocie z wyprawy leśnej.

Wykład był okazją, by młodzi dowiedzieli się także, dlaczego puszcza jest tak unikalna i co sprawia, że działa jak magnes na naukowców z całego świata.  O tym jak bardzo zafascynował ich nieodkryty jeszcze świat grzybów, mogą świadczyć pytania, które uczniowie zadawali. Większość z nich nie miała pojęcia o zdrowotnym charakterze grzybów, ani o możliwościach Centrum Naukowo-Badawczego Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku w Hajnówce. A przecież to właśnie naukowcy pracujący tutaj już niebawem zaprezentują światu swoją działalność naukową oraz Fungi Extract Bank®, czyli Bank Ekstraktów z Grzybów podczas światowej wystawy Expo 2020 w Dubaju.

Dzięki przygotowanej w Centrum Naukowo Badawczym mini wystawie grzybów, mogły poznać nowe gatunki i zapamiętać ich nazwy. Sporą atrakcją dla nich było oglądanie niektórych okazów pod mikroskopem.

– Pod okiem Marka Wołkowyckiego i odbywającej w Instytucie staż doktorantki z Argentyny – Marii Cecilii Fasano, uczniowie mogli samodzielnie oglądać grzyby pod profesjonalnym mikroskopem, który mamy w laboratorium. Jednocześnie była to świetna okazja, by rozmawiały po angielsku. Musiały bowiem zadawać Marii pytania, która im następnie objaśniała to, co widzą w powiększeniu. Dzieci się przełamały i były zachwycone, że w praktyce mogą poćwiczyć swój angielski i poznać kogoś z tak odległego kontynentu, jak Ameryka Południowa – mówi specjalistka Politechniki Białostockiej.

Później dzieci mogły obejrzeć próbki pod innym mikroskopem skaningowym, w bardzo dużym powiększeniu, co było dla nich kolejnym zaskoczeniem. Dopełnieniem była zaś wizyta w Fungi Extract Bank®, gdzie dowiedziały się, jak wygląda proces przygotowania ekstraktów z grzybów, jaką stosuje się przy tym technologię i czemu badania naukowców mogą służyć.

– Pojawiały się bardzo różne pytania. Młodzież była ciekawa, jak ciężko taki ekstrakt z grzybów uzyskać, ale i ile kosztuje tak zaawansowana aparatura laboratoryjna. Dzieci zwracały uwagę na to, że ekstrakty nie wyglądają efektownie, jednak to nie wygląd świadczy o ich sile. Ekstrakty z grzybów są przede wszystkim efektywne. Działają i to jest najważniejsze – przekonuje dr Zapora.

Na koniec czekała na siódmoklasistów jeszcze jedna niespodzianka. Naukowcy zebrali wcześniej owocniki grzyba Ganoderma applanatum, którego potocznie nazywa się grzybem artystów. Dzieci mogły się na nich podpisać i zabrać na pamiątkę do domu.

– Mieliśmy oczywiście pewne rzeczy szczegółowo zaplanowane, ale gra terenowa wyszła zupełnie spontanicznie i to był strzał w dziesiątkę. Nasze warsztaty były merytoryczne, jednak prowadzone z humorem, na luzie i dostosowane do wieku młodzieży. Dostaliśmy informację zwrotną, że warsztaty się bardzo podobały, dzieci nie spodziewały się zupełnie takiej formy zajęć, co nas niezwykle cieszy – podsumowuje wizytę dzieci adiunkt na Wydziale Budownictwa i Nauk O środowisku Politechniki Białostockiej.