Akcja Karmnik

Prawie 560 zaobrączkowanych ptaków, kilku niezwykłych skrzydlatych gości przy karmnikach – to najkrótsze podsumowanie ostatniego sezonu Akcji Karmnik z udziałem studentów z Koła Naukowego Biologów Uniwersytetu w Białymstoku.  

Odłowy rozpoczęły się 5 grudnia 2020, a zakończyły w ostatni weekend lutego 2021 r. Były prowadzone w tych samych terminach w 20 miejscach w Polsce. Jak co roku swoje karmniki przygotowali żacy z Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Ptaki były dokarmiane regularnie, a co 2 tygodnie w soboty przy karmnikach studenci rozstawiali ornitologiczne siatki.

W sumie studentom udało się zaobrączkować 559 ptaków. Jak przyznają, to zdecydowanie więcej niż w poprzednim sezonie – wtedy założyli obrączki 343 osobnikom.

– Może to wynikać ze zmiany lokalizacji karmników i sieci, ponieważ w tym sezonie przenieśliśmy je w głąb terenu dawnych ogródków działkowych sąsiadujących z kampusem UwB – relacjonuje Adam Suprunowicz z sekcji ornitologicznej Koła Naukowego Biologów. – Na tym obszarze wciąż rośnie wiele krzewów owocowych, które razem z dostarczanymi przez nas ziarnami i słoninką, tworzyły bogatą i zróżnicowaną ptasią stołówkę. Zdecydowanie bardziej sroga niż w ostatnich latach zima również mogła wpłynąć na większą aktywność ptaków w pobliżu karmników. Choć trzeba dodać, że ptasie zachowania często zaskakują, odbiegają od schematów. Dla przykładu, najwięcej ptaków zostało zaobrączkowanych podczas drugiego odłowu, gdy nie było jeszcze śniegu, a temperatury były dodatnie.

Ze statystyki akcji wynika, że w sieci złapały się osobniki z 19 gatunków. Najczęściej obrączkowany w tym sezonie był dzwoniec, który minimalnie wyprzedził bogatkę, czyli gatunek, który był najczęściej odławiany w poprzednich sezonach. Trzecim najczęściej obrączkowanym w sąsiedztwie kampusu UwB gatunkiem była czeczotka – zaobrączkowano aż 97 osobników.

– Warto zwrócić uwagę, że w innych punktach obrączkowania na terenie kraju czeczotki są bardzo nieliczne. Teren naszego kampusu i jego najbliższa okolica – podobnie jak i całe województwo podlaskie – w pewnym sensie jest dla tego gatunku ostoją w skali kraju. Poza ptakami odwiedzającymi karmniki w licznych stadach, udało nam się zaobrączkować kilka ornitologicznych perełek – mówi Adam Suprunowicz.

Wśród obserwowanych ptaków, jeden był bardzo nietypowym gościem przy karmniku. Zdecydowanie najciekawszym ptakiem była najmniejsza z europejskich sów – sóweczka. W odróżnieniu od innych gatunków sów jest aktywna głównie za dnia. Jest to jedna z nielicznych udokumentowanych obserwacji tego gatunku na terenie Białegostoku oraz pierwsza w historii badań w ramach Akcji Karmnik sóweczka stwierdzona przy zimowym karmniku w kraju – wyjaśnia Adam Suprunowicz.

Jak relacjonują studenci, sóweczka nie była jedynym drapieżnikiem, który odwiedzał karmnik. Dwa tygodnie po niej studentom udało się odłowić krogulca. Jest to niewielki ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, polujący głównie na ptaki wróblowate.

Podczas Akcji Karmnik jej uczestnicy nie tylko obrączkują ptaki pod okiem licencjonowanego obrączkarza, ale także je mierzą i opisują. W ten sposób gromadzone są dane, które pozwalają na określenie składu gatunkowego oraz liczebności ptaków korzystających z karmników w różnych częściach Polski.

– Ważnym źródłem wiedzy o ptasich populacjach są też dla nas odłowione ptaki, które już posiadają obrączki. Jednym z nich był w tym sezonie dzięcioł średni – złapał się w sieci podczas szóstego odłowu. Osobnik ten został zaobrączkowany przez studentów z naszego koła naukowego w styczniu 2016 roku. Mimo upływu lat, ptak jest w dobrej kondycji – i jak widać – jest przywiązany do okolic kampusu – opowiada Adam Suprunowicz.

Zebrane podczas Akcji Karmnik dane ornitologiczne trafią do Stacji Ornitologicznej Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Gdańsku, która pełni rolę krajowej centrali obrączkowania ptaków.

Akcję realizowaną przez białostockich żaków finansowo wspiera Dziekan Wydziału Biologii oraz Parlament Studentów UwB.

Akcja Karmnik, czyli ogólnopolski Projekt Zimowego Obrączkowania Ptaków, organizowana jest w różnych miejscach Polski corocznie od 2006 roku. Informacje o niej dostępne są pod adresem http://akcjakarmnik.blogspot.com/.